In drie stappen vitaal ouder worden met Team Sportservice – Stap 1: de Fit Test
Team Sportservice ondersteunt gemeenten in Zuid-Holland bij een brede en op maat gemaakte aanpak van valpreventie. Het doel: valincidenten onder ouderen voorkomen en ervoor zorgen dat zij langer fit, mobiel en zelfstandig blijven. In drie stappen laten we zien wat de aanpak inhoudt en deelt een deelneemster haar ervaringen. Deel 1: de Fit Test.
Elke vier minuten belandt in Nederland een 65-plusser op de spoedeisende hulp na een valongeval. Daar moet verandering in komen, want valincidenten kunnen grote lichamelijke en mentale gevolgen hebben. Ouderen kunnen lichamelijk letsel oplopen, maar ook bang worden om opnieuw te vallen. Deze angst kan leiden tot minder bewegen, verlies van zelfstandigheid en zelfs eenzaamheid.
Onze valpreventieaanpak begint daarom bij het opsporen van valrisico’s onder thuiswonende 65-plussers. Door meer te bewegen kunnen deze ouderen het valrisico verkleinen, hun vitaliteit vergroten en langer zelfstandig blijven (wonen). ‘We zijn met onze Fit Testen en Smart Floor on Tour aanwezig in de wijk en werken nauw samen met lokale welzijnsorganisaties. Zo bieden we thuiswonende 65-plussers op laagdrempelige wijze de kans om hun fitheid te testen en brengen we hun valrisico in kaart, zegt Mark Scheer, buurtsportcoach van Team Sportservice en gediplomeerd oefentherapeut van de In Balans-cursus.
Brief van de gemeente
Om zoveel mogelijk deelnemers te werven, krijgen 65-plussers vaak eerst een brief van de gemeente waarin zij worden uitgenodigd voor de Fit Test. Ook Annet Zweistra (80) kreeg zo’n brief. ‘Ik dacht: daar moet ik bij zijn. Ten eerste omdat een brief van de gemeente vertrouwen wekt. Je hebt dan eerder zoiets van: hier moet ik bij zijn. Bovendien wilde ik weten hoe het met mijn conditie was gesteld en was ik natuurlijk nieuwsgierig naar mijn valrisico.’
Door de nauwe samenwerking met gemeenten is de opkomst bij de Fit Testen vaak hoog, vertelt Mark. ‘Gemiddeld doen er zo’n 150 tot 200 ouderen aan mee. Voor wie er niet bij kan zijn, organiseren we regelmatig een tweede test. Ook dan komt er een vergelijkbaar aantal mensen op de Fit Test af. Nederland vergrijst, dus het aantal deelnemers zal de komende jaren alleen maar toenemen. We merken ook dat 65-plussers gezondheid en vitaal ouder worden steeds belangrijker vinden. Zij willen graag in beweging komen, ook om zelfstandig te kunnen blijven wonen.’
Slimme vloer
Tijdens de Fit Test worden verschillende zaken gemeten zoals coördinatie, kracht, lenigheid, snelheid en uithoudingsvermogen. Mark: ‘Daarnaast gebruiken we de Smart Floor, een slimme vloer van ongeveer vijf meter lang die met behulp van sensoren het looppatroon en de balans van deelnemers meet. Zij lopen heen en weer over de vloer en ondertussen wordt bepaald in welke mate er sprake is van een valrisico.’
Ook Annet heeft de Fit Test inmiddels afgerond. ‘Mijn lengte en gewicht werden eerst gemeten. Ik moest daarna in een apparaat knijpen om mijn knijpkracht te bepalen. Aan het eind werd ik gevraagd om verschillende oefeningen te doen, bijvoorbeeld vooroverbuigen en de grond proberen aan te raken en op een stoel zitten en weer gaan staan. Door over een speciale vloer te lopen, keken ze hoe stevig ik op mijn benen stond. Het was leuk om mee te maken, maar ik was vooral benieuwd naar de uitslag.’
Individueel besproken
Door het uitgebreide programma van de Fit Test krijgen deelnemers een goed beeld van hun fitheid en valrisico. De uitslag wordt individueel besproken met een buurtsportcoach of fysiotherapeut. Mark: ‘We bekijken de scores op de verschillende onderdelen. Met het resultaat van de Smart Floor bepalen we of iemand een laag, matig of hoog valrisico heeft.’
Het blijft niet bij het bespreken van de uitslag, want deelnemers krijgen ook meteen advies over hoe zij meer kunnen bewegen en hoe zij hun risico om te vallen kunnen verlagen. Mark: ‘Als iemand fit is en een laag valrisico heeft, kijken we hoeveel hij of zij al beweegt. Wie wat actiever wil worden, krijgt suggesties die passen bij de eigen situatie. Bijvoorbeeld een wandelgroep of een sportclub met activiteiten voor ouderen. De deelnemers weten vaak niet welke sport- en beweegactiviteiten er in hun gemeente zijn. Omdat wij goede contacten hebben met sport- en beweegaanbieders kunnen wij een gericht advies geven. Dat waarderen mensen enorm.’
Risico om te vallen
De deelnemers met een matig valrisico komen in aanmerking voor een valpreventiecursus in groepsverband, zoals In Balans, ontwikkeld door VeiligheidNL. Tien weken lang doen zij onder begeleiding van een gediplomeerde oefentherapeut oefeningen die hun balans, coördinatie, lenigheid en spierkracht verbeteren. Wie een hoog valrisico heeft, kan meedoen aan het één-op-één oefenprogramma Otago, eveneens van VeiligheidNL. Dit wordt gegeven door een fysiotherapeut.
De conditie van Annet was “best goed”, maar ze had wel een matig valrisico. ‘Ik kreeg het advies om de valpreventiecursus te volgen, vooral omdat ik het afgelopen halfjaar was gevallen. Ik weet niet eens meer hoe het gebeurde, ineens lag ik op de grond. Het was in Delft waar je van die keitjes hebt. Het regende, dus waarschijnlijk ben ik uitgegleden op zo’n keitje. Hoe dan ook, ik was blij dat ik mee kon doen aan de valpreventiecursus.’
Vragen en meer informatie
Heb je vragen of wil je meer weten over onze brede valpreventieaanpak? Neem dan contact op met Team Sportservice via zuidholland@teamsportservice.nl.
Volgende keer deel 2: de valpreventiecursus In Balans