Week van de valpreventie: Wat zijn valrisico’s
Van 29 september tot en met 5 oktober vindt dit jaar De Week van de Valpreventie plaats. Tijdens deze week vraagt ook Team Sportservice extra aandacht voor het voorkomen van vallen bij senioren. Vallen is namelijk een veelvoorkomend probleem met vaak ernstige gevolgen. In Nederland valt gemiddeld één op de drie 65-plussers minstens één keer per jaar. Gelukkig zijn veel valincidenten te voorkomen door meer bewustwording van de valrisicofactoren.
Er zijn verschillende factoren die het risico op vallen vergroten. Denk hierbij aan persoonlijke risicofactoren zoals: verminderde spierkracht en evenwicht, slecht zicht of gehoor of chronische aandoeningen zoals diabetes of artrose. Maar ook omgevingsfactoren brengen risico’s met zich mee, denk hierbij aan: losliggende vloerkleden of drempels, slechte verlichting of gladheid.
Preventie is cruciaal, door risico’s tijdig te herkennen en aan te pakken, kunnen veel valincidenten voorkomen worden.
Meer dan bewegen alleen: samen werken aan valpreventie
Bewegen is belangrijk en noodzakelijk, maar het is niet de enige sleutel tot valpreventie. “We zien vaak dat de nadruk ligt op spierversterkende oefeningen en balans, terwijl andere risicofactoren soms onderbelicht blijven,” vertelt Franka Fels, directeur van Ergozorg. “Iemand kan hard trainen, maar als er thuis spullen op de trap liggen of er ’s nachts geen goede verlichting is, blijft het valrisico groot.”
Het gaat om de hele keten: van bewegen en energiemanagement tot het maken van bewuste keuzes in het dagelijks leven. Franka benadrukt daarbij ook het belang van kwaliteit van leven: “Waar besteed je je energie aan? Misschien wil iemand ’s ochtends niet alle energie opmaken aan aankleden en wassen, maar juist energie bewaren om met een vriendin naar de stad te kunnen. Het draait om balans.”
Ook de afwegingen zijn soms complex. Kies je voor een traplift omdat iemand valgevaarlijk is, of stimuleer je juist bewegen en trainen om de conditie te verbeteren? “Use it or lose it, wordt er ook wel gezegd. We moeten steeds zoeken naar de beste oplossing en dat doen we samen.”
Wat haar hoopvol stemt, is de landelijke aandacht die er steeds meer komt voor valpreventie. “Dat geeft draagvlak en maakt echt verschil.”
Voeding speelt ook een rol
Naast bewegen is ook voeding van groot belang bij valpreventie, benadrukt diëtist Linda Veen. “Als je onvoldoende of niet de juiste voedingsstoffen binnenkrijgt worden je spieren niet sterker. Bij ouderen zien we vaak dat ze kleinere porties eten en minder eetlust hebben. Daardoor krijgen ze te weinig eiwitten, vitaminen en mineralen binnen. Dit vergroot de kans op ondervoeding en daarmee ook op vallen.”
Een leeftijdsgebonden aandoening die gekenmerkt wordt door het verlies van spiermassa, spierkracht en fysiek functioneren bij ouderen is Sarcopenie. Eén van de oorzaken is ondervoeding: een te lage spiermassa bij een relatief hoog vetpercentage. “Je ziet dan bijvoorbeeld een bollere buik met dunnere benen. Ondanks dat iemand misschien overgewicht lijkt te hebben, is er juist sprake van een tekort aan spiermassa. En minder spiermassa betekent een groter valrisico.”
Ook alcohol kan een rol spelen. “Een wijntje of biertje lijkt onschuldig, maar alcoholgebruik bij ouderen kan spiermassa afbreken en spierkracht verminderen omdat het bijv. de spierherstelprocessen verstoort. Door het ouder worden, wordt de spiermassa en het lichaamsvocht minder. Hierdoor kan alcohol schadelijker worden, wat kan leiden tot spierzwakte, krampen en verhoogd valrisico.”
Valpreventie
Het succes van valpreventie in Haarlemmermeer is het resultaat van de samenwerking met lokale partners, die op hun eigen wijze een bijdrage leveren aan het vinden en bedienen van de doelgroep. Zo is één van de partners hierin Zorg & Zekerheid, die het mogelijk maken dat alle deelnemers een Losse Heupen Club-shirt ontvangen.
Met de campagne De Losse Heupen Club biedt Team Sportservice gratis valrisicotesten, informatiebijeenkomsten, beweeglessen en advies over aanpassingen in huis. Meer informatie is te vinden op de website van Team Sportservice Haarlemmermeer en op www.losseheupenclub.nl.